Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

passis palmis

  • 1 passus

    [st1]1 [-] passus, a, um, part. passé de pando: - [abcl][b]a - étendu, déployé, épars. - [abcl]b - étalé (pour sécher).[/b]    - crinibus passis: les cheveux épars, les cheveux dénoués.    - passis velis: à voiles déployées.    - passis palmis, Cic.: les bras étendus.    - passa verba, Apul.: la prose ( → les mots s'étendent sans entrave).    - passae uvae, Col.: raisins secs (qui ont été étalés au soleil pour sécher).    - lac passum, Ov. M. 14, 274: lait caillé. [st1]2 [-] passus, a, um, part. passé de patior: - [abcl][b]a - qui a souffert, qui a supporté. - [abcl]b - qui a toléré, qui a permis. - [abcl]c - qui est passif.[/b] [st1]3 [-] passŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - pas, enjambée. - [abcl]b - marche. - [abcl]c - trace de pas. - [abcl]d - pas (mesure).[/b]    - passu grandi: d'un bon pas.    - in litore passus, Ov. H. 19, 27: traces de pas sur le rivage.    - conjunctis spatiantur passibus ambo, Ov.: tous deux s'avancent de front.    - sequitur patrem non passibus aequis, Virg. En. 2, 724: il suit son père d'un pas différent du sien.    - mille passus: un mille (pas romain = 1479 mètres).
    * * *
    [st1]1 [-] passus, a, um, part. passé de pando: - [abcl][b]a - étendu, déployé, épars. - [abcl]b - étalé (pour sécher).[/b]    - crinibus passis: les cheveux épars, les cheveux dénoués.    - passis velis: à voiles déployées.    - passis palmis, Cic.: les bras étendus.    - passa verba, Apul.: la prose ( → les mots s'étendent sans entrave).    - passae uvae, Col.: raisins secs (qui ont été étalés au soleil pour sécher).    - lac passum, Ov. M. 14, 274: lait caillé. [st1]2 [-] passus, a, um, part. passé de patior: - [abcl][b]a - qui a souffert, qui a supporté. - [abcl]b - qui a toléré, qui a permis. - [abcl]c - qui est passif.[/b] [st1]3 [-] passŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - pas, enjambée. - [abcl]b - marche. - [abcl]c - trace de pas. - [abcl]d - pas (mesure).[/b]    - passu grandi: d'un bon pas.    - in litore passus, Ov. H. 19, 27: traces de pas sur le rivage.    - conjunctis spatiantur passibus ambo, Ov.: tous deux s'avancent de front.    - sequitur patrem non passibus aequis, Virg. En. 2, 724: il suit son père d'un pas différent du sien.    - mille passus: un mille (pas romain = 1479 mètres).
    * * *
    I.
        Passus, Participium: vt Passa vela. Cic. Estenduz, Desployez.
    \
        Passus capillus. Terent. Quand une femme est toute deschevelee.
    \
        Milites passis manibus flentes implorabant. Caesar. Ayants les mains estendues.
    II.
        Passus, huius passus. Plin. Un pas qu'on fait en marchant. C'est aussi une mesure de cinq pieds.
    \
        Deside passu ire. Stat. Cheminer lentement.
    \
        Citatis passibus celerem cursum explicans. Seneca. Courant vistement.
    \
        Cito passu petere aliquem. Ouid. Vistement.
    \
        Tacito passu praeterire. Claud. Passer sans faire bruit, tout coyement.
    \
        Anili passu procedere. Ouid. A pas de vieille.
    \
        Proserre passus proceros. Lucret. Marcher à grand pas.
    \
        Alite passu volare. Ouid. Courir fort legierement.
    III.
        Passus, Participium. Virgil. Qui a souffert et enduré.
    \
        Bos nullum passa iugum. Ouid. Qui n'a point encore porté le joug.
    \
        Rura passa ligones. Lucan. Labourez.
    \
        Secula nouem passa cornix. Ouid. Qui a vescu neuf cens ans.

    Dictionarium latinogallicum > passus

  • 2 palma

    [st1]1 [-] palma, ae, f.: - [abcl][b]a - paume de la main, creux de la main; main. - [abcl]b - patte d'oie. - [abcl]c - palmier, fruit du palmier, datte. - [abcl]d - Cato. Col. palme, branche de palmier (placée dans un tonneau pour donner du goût au vin). - [abcl]e - palme (symbole de la victoire). - [abcl]f - triomphe, victoire, supériorité, le premier rang. - [abcl]g - pale de la rame, rame. - [abcl]h - (= palmes) Plin. Varr. Col. cep, pousse, rejeton, jet. - [abcl]i - Plin. palmier marin (arbrisseau). - [abcl]j - Veg. cautère (en forme de palme).[/b]    - palmam ferre: remporter la palme (la victoire), l'emporter, obtenir la palme.    - palmam petere ex aliquo: chercher à triompher de qqn.    - passis palmis salutem petere, Caes. B. C. 3, 98: demander grâce, les bras étendues.    - amplexus tremulis altaria palmis, Ov. M. 5, 103: de ses mains tremblantes, embrassant les autels.    - cavis undam de flumine palmis sustulit, Virg. En. 8, 69: il prit de l'eau du fleuve dans le creux de ses mains.    - arbor palmae, Suet. Aug. 94: le palmier.    - tertia palma Diores, Virg. En. 5, 339: Diorès est le troisième (vainqueur).    - plurimarum palmarum gladiator, Cic. Rosc. Am. 6, 17: gladiateur [aux palmes très nombreuses] = qui a remporté de très nombreuses victoires.    - ultima restabat palma Virbius, Sil. 4, 392: il ne restait plus que Virbius à vaincre.    - palmam alicui deferre, Cic. de Or. 2, 56, 227: décerner la palme à qqn.    - huic consilio palmam do, Cic.: c'est à cette résolution que je m'arrête. [st1]2 [-] palma, ae, f.: c. parma. [st1]3 [-] Palma, ae, f.: Palma (ville de l'île Majorque).
    * * *
    [st1]1 [-] palma, ae, f.: - [abcl][b]a - paume de la main, creux de la main; main. - [abcl]b - patte d'oie. - [abcl]c - palmier, fruit du palmier, datte. - [abcl]d - Cato. Col. palme, branche de palmier (placée dans un tonneau pour donner du goût au vin). - [abcl]e - palme (symbole de la victoire). - [abcl]f - triomphe, victoire, supériorité, le premier rang. - [abcl]g - pale de la rame, rame. - [abcl]h - (= palmes) Plin. Varr. Col. cep, pousse, rejeton, jet. - [abcl]i - Plin. palmier marin (arbrisseau). - [abcl]j - Veg. cautère (en forme de palme).[/b]    - palmam ferre: remporter la palme (la victoire), l'emporter, obtenir la palme.    - palmam petere ex aliquo: chercher à triompher de qqn.    - passis palmis salutem petere, Caes. B. C. 3, 98: demander grâce, les bras étendues.    - amplexus tremulis altaria palmis, Ov. M. 5, 103: de ses mains tremblantes, embrassant les autels.    - cavis undam de flumine palmis sustulit, Virg. En. 8, 69: il prit de l'eau du fleuve dans le creux de ses mains.    - arbor palmae, Suet. Aug. 94: le palmier.    - tertia palma Diores, Virg. En. 5, 339: Diorès est le troisième (vainqueur).    - plurimarum palmarum gladiator, Cic. Rosc. Am. 6, 17: gladiateur [aux palmes très nombreuses] = qui a remporté de très nombreuses victoires.    - ultima restabat palma Virbius, Sil. 4, 392: il ne restait plus que Virbius à vaincre.    - palmam alicui deferre, Cic. de Or. 2, 56, 227: décerner la palme à qqn.    - huic consilio palmam do, Cic.: c'est à cette résolution que je m'arrête. [st1]2 [-] palma, ae, f.: c. parma. [st1]3 [-] Palma, ae, f.: Palma (ville de l'île Majorque).
    * * *
        Palma, palmae. Cic. La paulme de la main.
    \
        Dextra palma. Cic. La main dextre.
    \
        Arcent vincula teneras palmas. Virgil. Les mains sont liees.
    \
        Plana faciem contundere palma. Iuuenal. Donner soufflets de la main ouverte, du plat de la main.
    \
        Conuertere ad palmam annuli palam. Cic. Tourner le chaton de l'anneau vers le creux de la main.
    \
        Exutae vinclis palmae. Virgil. Les mains desliees.
    \
        Marmoreis percussit pectora palmis. Ouidius. De ses mains blanches comme marbre.
    \
        Palma. Le bout large et plat d'une rame et aviron: vt Abiegnae palmae. Catul. Aviron ou rame de sapin.
    \
        Palma. Plin. Un arbre dict Palme, ou Dactier.
    \
        Palma. Plin. Le fruict de la palme, Dacte.
    \
        Palma. Plutarchus. La palme que les victorieux souloyent porter, Dont se prend aussi pour la victoire, et pour le pris qu'on emporte de quelque jeu.
    \
        Gloria palmae. Virgil. L'honneur de la victoire.
    \
        Accipere palmam, Vide ACCIPIO. Emporter le pris.
    \
        Dare palmam. Cic. Donner la victoire à aucun, Confesser qu'il est victorieux.
    \
        Palmam ferre. Cic. Emporter la victoire, Estre victorieux.
    \
        Habeant hanc palmam ex innocentis cruore. Cic. Qu'ils se glorifient.
    \
        Plurimarum palmarum homo. Cic. Qui plusieurs fois a esté victorieux, et a emporté le pris.

    Dictionarium latinogallicum > palma

  • 3 palma

    1.
    palma, ae [palamê; Sanscr. phal, to open], f., the palm of the hand.
    I.
    Lit., Cic. Or. 32, 113; Cels. 8, 18:

    cavis undam de flumine palmis Sustulit,

    Verg. A. 8, 69:

    aliquem palmā concutere,

    Plin. Ep. 3, 14, 7:

    faciem contundere palmā,

    Juv. 13, 128: os hominis liberi manus suae palmā verberare, Laber. ap. Gell. 20, 1, 13. —
    II.
    Transf.
    A.
    (Pars pro toto.) The hand:

    compressan' palma an porrecta ferio?

    Plaut. Cas. 2, 6, 53:

    palmarum intentus,

    Cic. Sest. 55, 117:

    passis palmis salutem petere,

    Caes. B. C. 3, 98:

    teneras arcebant vincula palmas,

    Verg. A. 2, 406:

    duplices tendens ad sidera palmas,

    id. ib. 1, 93:

    amplexus tremulis altaria palmis,

    Ov. M. 5, 103; Val. Fl. 8, 44.—
    B.
    The sole of a goose's foot:

    palmas pedum anseris torrere,

    Plin. 10, 22, 27, § 52.—
    C.
    The broad end or blade of an oar: palmarum pulsus, Laber. ap. Non. 151, 27:

    caerula verrentes abiegnis aequora palmis,

    Cat. 64, 7; Vitr. 10, 8.—
    D.
    A palm-tree, a palm, phoinix:

    ab ejus summo, sicut palmae, rami quam late diffunduntur,

    Caes. B. G. 6, 26; Plin. 13, 4, 9, § 39:

    in palmarum foliis primo scriptitatum,

    id. 13, 11, 21, § 69; 16, 42, 81, § 223; Gell. 3, 6, 2:

    arbor palmae,

    Suet. Aug. 94:

    ardua,

    Verg. G. 2, 67:

    viridis,

    Ov. A. A. 2, 3:

    arbusto palmarum dives Idume,

    Luc. 3, 216.— Sing. collect.:

    umbrosa,

    Juv. 15, 76.—Hence,
    2.
    Transf.
    a.
    The fruit of the palm-tree, a date ( poet.):

    quid vult palma sibi rugosaque carica,

    Ov. F. 1, 185; Pers. 6, 39.—
    b.
    A palm-branch, e. g. which was suspended in wine to make it sweeter, Cato, R. R. 113; Col. 12, 20, 5.—
    c.
    Hence, also, a broom made of palm-twigs:

    ten' lapides varios lutulentā radere palmā,

    Hor. S. 2, 4, 83 (pro scopis ex palmā confectis, Schol.); Mart. 14, 82.—
    d.
    A palm-branch or palm-wreath, as a token of victory:

    eodem anno (461 A.U.C.)... palmae primum, translato e Graeciā more, victoribus datae,

    Liv. 10, 47; cf.:

    more victorum cum palmā discucurrit,

    Suet. Calig. 32: IMP. CAES. EX SICILIA EID. NOV. TRIVMPHAVIT, PALMAM DEDIT, dedicated to Jupiter, Inscr. Marin. Fratr. Arv. p. 607; so very frequently: palmam dare, Tabulae Fastorum Triumph., v. Bullet. Instit. Archaeol. 1861, p. 91; cf. Isid. Orig. 18, 2, 4; hence,
    e.
    Transf., a token or badge of victory, the palm or prize; and still more gen., victory, honor, glory, pre-eminence:

    antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

    Plaut. Most. 1, 1, 32:

    plurimarum palmarum gladiator,

    Cic. Rosc. Am. 6, 17:

    cum palmam jam primus acceperit,

    id. Brut. 47, 173:

    quos Elea domum reducit Palma caelestes,

    Hor. C. 4, 2, 17:

    quam palmam utinam di immortales tibi reservent,

    Cic. Sen. 6, 19:

    docto oratori palma danda est,

    id. de Or. 3, 35, 143; id. Att. 4, 15, 6; id. Phil. 11, 5, 11:

    alicujus rei palmam alicui deferre,

    id. de Or. 2, 56, 227; cf. Varr. R. R. 2, 1:

    palmā donare aliquem,

    Ov. A. A. 2, 3:

    arbiter pugnae posuisse nudo Sub pede palmam Fertur,

    Hor. C. 3, 20, 11. —Of things:

    Siculum mel fert palmam,

    bears away the palm, has the preference, Varr. R. R. 3, 16, 14.—
    f.
    Hence, in gen., the topmost twig or branch of any tree:

    quae cujusque stipitis palma sit,

    Liv. 33, 5, 10; cf. Curt. 4, 3, 10 (Mütz.)—
    g.
    Poet., of the victor himself:

    post Helymus subit et jam tertia palma Diores,

    Verg. A. 5, 339; Sil. 16, 504, 574.—
    h.
    Of horses:

    Eliadum palmae equarum,

    Verg. G. 1, 59.—
    k.
    Also, of one about to be conquered, and who is to become the prize of the victor:

    ultima restabat fusis jam palma duobus Virbius,

    Sil. 4, 392.—
    E.
    A branch on a tree, esp. on a vine, = palmes, Plin. 17, 23, 35, § 202; Varr. R. R. 1, 31, 3; Col. 3, 17, 4; 4, 15, 3; 4, 24, 12 sq.—
    F.
    The fruit of an Egyptian tree, Plin. 12, 22, 47, § 103.—
    G.
    An aromatic plant growing in Africa and Syria, Plin. 12, 28, 62, § 134 (= elate).—
    H.
    A marine plant, Plin. 13, 25, 49, § 138.—
    K.
    A town in the Balearic islands, Plin. 3, 5, 11, § 77.
    2.
    palma, ae, a collat. form for parma, v. parma init.

    Lewis & Short latin dictionary > palma

  • 4 palma

    ae f. (греч.)
    1) ладонь, кисть руки (compressā palmā ferire Pl; cavis palmis undam de flumine toliere V)
    4) (тж. arbor palmae Su) пальма (преим. финиковая) Cs, PM, AG etc.
    6) финик O, Pers, PM
    7) веник или метла из пальмовых ветвей H, M
    palmam dare (deferre) alicui C — признать кого-л. победителем
    9) преимущество, превосходство ( Siculum mel fert palmam Vr)
    post Helymus subit et nunc tertia palma Diores V — после (Эвриала) идёт Гелим, а затем третий победитель, Диорес
    12) участник состязания, претендент на приз (ultima p. Virbius Sil)
    13) (= parma) щит Tib
    14) побег, крайняя ветка ( palmae arborum QC)

    Латинско-русский словарь > palma

  • 5 palma

        palma ae, f, παλάμη, the palm, flat hand: cum manum dilataverat, palmae illius similem, etc.: cavis undam palmis Sustinet, V.: faciem contundere palmā, Iu.—The hand: palmarum intentus: passis palmis salutem petere, Cs.: amplexus tremulis altaria palmis, O.—The broad end of an oar, Ct.—A palm-tree, palm: in templo palma exstitisse ostendebatur, Cs.: ardua, V.—Sing. collect.: umbrosa, Iu.—The fruit of the palmtree, date: Quid volt palma sibi, O.—A broom of palm-twigs: lapides lutulentā radere palmā, H.— A branch, twig, L.—A palm-branch, palm-wreath, token of victory, palm, prize, pre-eminence: palmae victoribus datae, L.: plurimarum palmarum gladiator, victories: cum palmam iam primus acceperit: Elea, H.: docto oratori palma danda est: Huic consilio palmam do, T.: donat mea carmina palmā, O.: subit... tertia palma Diores, i. e. winning the third prize, V.: Eliadum palmae equarum, the best, V.—The topmost twig, shoot, branch: unum cornu existit... ab eius summo sicut palmae ramique diffunduntur, Cs.: quae cuiusque stipitis palma sit, L.: palmae arborum eminentium, Cu.
    * * *
    palm/width of the hand; hand; palm tree/branch; date; palm award/first place

    Latin-English dictionary > palma

  • 6 pando

    1.
    pando, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for spando; root spa-; Sanscr. spha-, spread, grow; Gr. spaô; cf. spatium].
    I.
    Act., to bend, bow, curve any thing (cf.:

    flecto, curvo): pandant enim posteriora,

    Quint. 11, 3, 122:

    manus leviter pandata,

    id. 11, 3, 100. —
    (β).
    Mid., to bend itself, to bend:

    in inferiora pandantur,

    Plin. 16, 42, 81, § 223; 16, 39, 74, § 189; 16, 40, 79, § 219:

    apes sarcinā pandatae,

    id. 11, 10, 10, § 21:

    firmiora juga sunt alliganda, ut rigorem habeant nec pandentur onere fructuum,

    Col. 4, 16 fin.
    II.
    Neutr., to bend itself, to bend:

    ulmus et fraxinus celeriter pandant,

    Vitr. 2, 9; 6, 11.
    2.
    pando pandi (acc. to Prisc. p. 891 P.), passum, and less freq. pansum (v. Neue, Formenl. 2, p. 567 sq.), 3, v. a., to spread out, extend; to unfold, expand [from the root pat of pateo, cf. petannumi, q. v.] (syn.: explano, explico, extendo).
    I.
    Lit.:

    pandere palmas Ante deum delubra,

    Lucr. 5, 1200; so,

    ad solem pennas,

    Verg. G. 1, 398:

    retia,

    Plin. 9, 8, 9, § 29:

    telas in parietibus latissime,

    id. 29, 4, 27, § 87: aciem, to extend, deploy, = explicare, Tac. H. 2, 25; 4, 33:

    rupem ferro,

    i. e. to split, Liv. 21, 37:

    utere velis, Totos pande sinus,

    Juv. 1, 150.—
    (β).
    With se or pass., to spread one's self, stretch, open out, extend, etc.:

    immensa panditur planities,

    Liv. 32, 4:

    dum se cornua latius pandunt,

    id. 2, 31:

    rosa sese pandit in calices,

    Plin. 21, 4, 10, § 14:

    ubi mare coepit in latitudinem pandi,

    id. 6, 13, 15, § 38:

    si panditur ultra (gremium),

    i. e. is not yet full, Juv. 14, 327.—
    2.
    In partic., in econom. lang., to spread out to dry, to dry fruits:

    ficos pandere,

    Col. 2, 22, 3:

    uvas in sole,

    id. 12, 39, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    To throw open, to open any thing by extending it (mostly poet.;

    syn.: patefacio, aperio, recludo): pandite atque aperite propere januam hanc Orci,

    Plaut. Bacch. 3, 1, 1:

    pandite, sulti', genas (i. e. palpebras), Enn. ap. Paul. ex Fest. s. v. genas, p. 94 Müll. (Ann. v. 521 Vahl.): dividimus muros et moenia pandimus urbis,

    Verg. A. 2, 234:

    (Cerberus) tria guttura pandens,

    id. ib. 6, 421:

    limina,

    id. ib. 6, 525: agros pingues, to lay open, i. e. to plough up, till, Lucr. 5, 1248:

    piceae tantum taxique nocentes Interdum aut hederae pandunt vestigia nigrae,

    disclose, Verg. G. 2, 257:

    torridam incendio rupem ferro pandunt,

    lay open, split, Liv. 21, 37, 3:

    pandite nunc Helicona, deae,

    Verg. A. 7, 641; 10, 1.—
    2.
    Mid., to open itself, to open: panduntur inter ordines [p. 1297] viae, Liv. 10, 41:

    cum caudā omnis jam panditur Hydra,

    i. e. displays itself, Cic. Arat. 449.—
    II.
    Trop.
    A.
    To spread, extend; and with se, to spread or extend itself:

    cum tempora se veris florentia pandunt,

    Lucr. 6, 359:

    illa divina (bona) longe lateque se pandunt caelumque contingunt,

    Cic. Tusc. 5, 27, 76:

    quaerebam utrum panderem vela orationis,

    id. ib. 4, 5, 9:

    umbriferos ubi pandit Tabrica saltus,

    Juv. 10, 194. —Mid.:

    ab aquilone pandetur malum super omnes,

    Vulg. Jer. 1, 14; see also under P. a. B.—
    B.
    To open:

    viam alicui ad dominationem,

    Liv. 4, 15:

    viam fugae,

    id. 10, 5.—
    2.
    In partic., to unfold in speaking, to make known, publish, relate, explain (mostly poet.):

    omnem rerum naturam dictis,

    Lucr. 5, 54:

    primordia rerum,

    id. 1, 55:

    res altā terrā et caligine mersas,

    Verg. A. 6, 267; 3, 252; 3, 479:

    nomen,

    Ov. M. 4, 679:

    fata,

    Luc. 6, 590:

    Hesiodus agricolis praecepta pandere orsus,

    Plin. H. N. 14, 1, 1, § 3.—Hence,
    A.
    pansus, a, um, P. a., spread out, outspread, outstretched, extended (rare and mostly post-Aug.):

    manibus et pedibus pansis,

    Vitr. 3, 1:

    suppliciter pansis ad numina palmis, Germ. Arat. 68: sago porrectius panso,

    Amm. 29, 5, 48:

    pansis in altum bracchiis,

    Prud. Cath. 12, 170: panso currere carbaso, id. adv. Symm. praef. 1, 48.—
    B.
    passus, a, um (cf.:

    ab eo, quod est pando passum veteres dixerunt, non pansum, etc.,

    Gell. 15, 15, 1), P. a., outspread, outstretched, extended, open.
    1.
    Lit.:

    velo passo pervenire,

    under full sail, Plaut. Stich. 2, 2, 45; so,

    velis passis pervehi,

    Cic. Tusc. 1, 49, 119:

    passis late palmis,

    Caes. B. C. 3, 98:

    passis manibus,

    Plin. 7, 17, 17, § 77; Gell. 15, 15, 3: crinis passus, and more freq. in plur., crines passi, loose, dishevelled hair:

    capillus passus,

    Ter. Phorm. 1, 2, 56; Caes. B. G. 1. 51; 7, 48; Liv. 1, 13; Verg. A. 1, 480 et saep.—Hence, verba passa, loose, relaxed, i. e. prose, App. Flor. 2, 15, p. 352, 1.—
    2.
    Transf.
    (α).
    Spread out to dry (v. supra, I. 2.); hence, dried, dry:

    uvae,

    i. e. raisins, Col. 12, 39, 4; Front. Ep. ad M. Caes. 4, 4 Mai; Vulg. Num. 6, 4; so,

    acini,

    Plin. 14, 1, 3, § 16:

    racemi,

    Verg. G. 4, 269:

    rapa,

    Plin. 18, 13, 34, § 127:

    uva passa pendilis,

    Plaut. Poen. 1, 2, 99:

    lac passum,

    boiled milk, Ov. M. 14, 274.—Hence,
    (β).
    Transf.: rugosi passique senes, dried up, withered, Lucil. ap. Non. 12, 5 (Sat. 19, 11).— Hence, subst.: passum, i, n. (sc. vinum), wine made from dried grapes, raisin-wine: passum nominabant, si in vindemiā uvam diutius coctam legerent, eamque passi essent in sole aduri, Varr. ap. Non. 551, 27; Plaut. Ps. 2, 4, 51:

    passo psythia utilior,

    Verg. G. 2, 93; Juv. 14, 271; cf. Col. 12, 39, 1; Plin. 14, 9, 11, § 81; Pall. 11, 19, 1:

    passum quo ex sicciore uva est, eo valentius est,

    Cels. 2, 18.—
    3.
    Trop.: verba passa, prose (post-class.), App. Flor. p. 352, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > pando

  • 7 pando

    I āvī, ātum, āre [ pandus ]
    1) сгибать (manus leviter pandata Q; pandari onĕre fructuum Col)
    2) сгибаться, гнуться (ulnus celeriter pandat Vtr)
    II pando, pandī, passum (pānsum), ere
    1)
    а) распускать (vela C, O; crines Cs)
    б) расправлять, раскрывать ( pennas ad solem V); расширять, развёртывать ( aciem L)
    в) распростирать, раздвигать
    2) распространять (longe latēque se p. C)
    3) открывать, распахивать ( januam Pl); широко раскрывать, разевать ( guttura V)
    4) пробивать, прорезывать ( rupem ferro L); вспахивать ( agros Lcr)
    5) раскладывать для просушки, сушить ( uvam in sole Col)
    racēmi passi V, тж. uva passa Pl, Ptизюм
    6) простирать, расстилать (mare, planities panditur L); пролагать, прокладывать ( viam ad dominationem L)
    7) возвещать, объявлять (oraculum Ctl; nomen O; opus versibus p. Pt)

    Латинско-русский словарь > pando

  • 8 pando [2]

    2. pando, pandī, pānsum u. passum, ere (Causat. zu pateo), I) auseinander-, ausbreiten, ausspannen, ausspreizen, a) eig.: vela, Cic. u. Ov.: pennas ad solem, Verg.: aciem, Liv.: annosa brachia pandit ulmus opaca, Verg.: rosa paulatim rubescens dehiscit ac sese pandit, u. breitet sich (ihren Kelch) aus, Plin. – crines passi, capillus passus, fliegende Haare, Caes. u.a.: passis manibus od. palmis, mit ausgebreiteten, ausgestreckten Händen, Caes.: manibus ac pedibus pansis, Vitr.: velis passis, Cic. – b) bildl.: alia illa divina (bona) longe lateque se pandunt caelumque contingunt, gewinnen weit und breit Einfluß, Cic. Tusc. 5, 76. – verba passa, aufgelöste W. = Prosa, Apul. flor. 15. p. 19, 1 Kr. – II) übtr.: A) aufsperren, auftun, aufreißen, öffnen, eröffnen, im Passiv medial = sich auftun, sich öffnen, a) eig.: pandite atque aperite ianuam hanc, Plaut.: moenia urbis, Verg.: rupem ferro, gangbar machen, Liv.: via panditur, ist offen, liegt frei, Tac.: poet., agros (igni), durch Feuer bloßlegen, Lucr. 5, 1246: tria guttura, weit aufreißen, Verg. – medial, panduntur portae, Verg.: panduntur inter ordines viae, es öffnen sich Gassen, Liv.: u. v. Örtlichkeiten, die sich gleichs. »vor unseren Blicken auftun, -eröffnen, sich weit und breit ausdehnen od. erstrecken«, repente velut maris vasti sic universa panditur planities, Liv.: urbs ea in ora Oceani sita est, ubi primum e faucibus angustis panditur mare, Liv. – b) bildl.: α) im allg.: spectacula pictā caudā, die schönste Farbenpracht sich entfalten lassen, Hor.: viam fugae, salutis, Liv.: viam ad dominationem, bahnen, Liv.: tempora veris se pandunt, eröffnen sich, Lucr. – β) insbes., eröffnen = offenbaren, kundtun, oraculum, Catull.: nomen, Ov.: res, Verg.: quae nunc panduntur fatis, Orac. vet. b. Liv. 5, 16, 10: o decus Haemonidum, populis quae pandere fata potes, Lucan. 6, 590. – B) ausbreitend trocknen, uvam in sole, Colum.: uva passa, getrocknete Weintraube, Rosinen, Plaut. u. Edict. Diocl.: so auch racemi passi, Verg.: lac passum, geronnene, Ov. – scherzh., senes passi, ausgetrocknete, dürre, Lucil. 557.

    lateinisch-deutsches > pando [2]

  • 9 pando

    1. pando, āvī, ātum, āre (pandus), I) tr. krümmen, biegen, bes. aufwärts, posteriora, Quint. 11, 3, 100. – oft Passiv pandari, sich krümmen, sich biegen, nec pandentur onere fructuum, Colum.: cetera omnia inferiora pandantur, Plin.: manus leviter pandata, Quint. – II) intr. sich biegen, ulnus et fraxinus... non habent rigorem, sed celeriter pandant, Vitr.: non pandabit materies, Vitr.
    ————————
    2. pando, pandī, pānsum u. passum, ere (Causat. zu pateo), I) auseinander-, ausbreiten, ausspannen, ausspreizen, a) eig.: vela, Cic. u. Ov.: pennas ad solem, Verg.: aciem, Liv.: annosa brachia pandit ulmus opaca, Verg.: rosa paulatim rubescens dehiscit ac sese pandit, u. breitet sich (ihren Kelch) aus, Plin. – crines passi, capillus passus, fliegende Haare, Caes. u.a.: passis manibus od. palmis, mit ausgebreiteten, ausgestreckten Händen, Caes.: manibus ac pedibus pansis, Vitr.: velis passis, Cic. – b) bildl.: alia illa divina (bona) longe lateque se pandunt caelumque contingunt, gewinnen weit und breit Einfluß, Cic. Tusc. 5, 76. – verba passa, aufgelöste W. = Prosa, Apul. flor. 15. p. 19, 1 Kr. – II) übtr.: A) aufsperren, auftun, aufreißen, öffnen, eröffnen, im Passiv medial = sich auftun, sich öffnen, a) eig.: pandite atque aperite ianuam hanc, Plaut.: moenia urbis, Verg.: rupem ferro, gangbar machen, Liv.: via panditur, ist offen, liegt frei, Tac.: poet., agros (igni), durch Feuer bloßlegen, Lucr. 5, 1246: tria guttura, weit aufreißen, Verg. – medial, panduntur portae, Verg.: panduntur inter ordines viae, es öffnen sich Gassen, Liv.: u. v. Örtlichkeiten, die sich gleichs. »vor unseren Blicken auftun, -eröffnen, sich weit und breit ausdehnen od. erstrecken«, repente velut maris vasti sic universa panditur planities, Liv.: urbs
    ————
    ea in ora Oceani sita est, ubi primum e faucibus angustis panditur mare, Liv. – b) bildl.: α) im allg.: spectacula pictā caudā, die schönste Farbenpracht sich entfalten lassen, Hor.: viam fugae, salutis, Liv.: viam ad dominationem, bahnen, Liv.: tempora veris se pandunt, eröffnen sich, Lucr. – β) insbes., eröffnen = offenbaren, kundtun, oraculum, Catull.: nomen, Ov.: res, Verg.: quae nunc panduntur fatis, Orac. vet. b. Liv. 5, 16, 10: o decus Haemonidum, populis quae pandere fata potes, Lucan. 6, 590. – B) ausbreitend trocknen, uvam in sole, Colum.: uva passa, getrocknete Weintraube, Rosinen, Plaut. u. Edict. Diocl.: so auch racemi passi, Verg.: lac passum, geronnene, Ov. – scherzh., senes passi, ausgetrocknete, dürre, Lucil. 557.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pando

  • 10 palma

    palma, ae, f. (griech. παλάμη, ahd. folma, Hand), I) die flache Hand, 1) eig., Cic. u.a. – 2) meton.: a) die ganze Hand, palmis passis, Caes.: palmarum intentus (Plur.), Cic. – u. wieder meton. = der Backenstreich, Lact. 4, 18, 13. Vulg. Matth. 26, 27. Commodian. apol. 351 u.a. Eccl. (s. Rönsch Itala p. 319). – b) der Gänsefuß, Plin. 10, 52. – c) der unterste breitere Teil des Ruders, die Schaufel, Catull., Vitr. u.a. – II) die Palme, der Palmbaum (Phoenix dactylifera, L.), 1) eig., Verg. georg. 2, 67. Plin. 13, 26 sqq.: arbor palmae, Suet. Aug. 94, 11: palmae arbores, Itin. Alex. 20 (51): rami palmarum, Palmzweige, Vulg. 1. Mach. 13, 51 u.a. Eccl. – 2) meton.: a) die Palmfrucht, die Dattel, Ov., Plin. u. Pers. – b) der Palmzweig, kollektiv die Palmzweige, die in die Weinfässer gehängt wurden, um den Wein angenehmer zu machen, Cato: als Besen gebraucht, Hor. u. Mart. – insbes. als Siegeszeichen, Liv.: dah. meton.: α) der Preis, um den man kämpft, die Siegespalme, der Siegespreis, der höchste Ehrenpreis, palmam dare, accipere, Cic.: Pythias et Olympiacas palmas quadrigis adipisci, Solin.: cum septimo spatio palmae appropinquat (agitator), Sen.: alqm mercede palmarum fraudare, Suet. – bildl., der Preis, Vorzug, palmam ferre, Cic.: palmam in aliam partem possidēre, Plaut.: huic equidem consilio palmam do, Ter.: facile palmam habes, Plaut. – od. der Ruhm, egregiam istam palmam belli Punici patrati petis, Liv.: ut vos de P. Africano palmam peteretis, Liv. – β) der Sieg, palma Olympiaca, Verg.: bellorum palmae laureaeque, Iustin.: alci hanc palmam reservare, Cic.: ea nobis ingens palmae contentio, Wettstreit um den Sieg, Quint. – v. einem Morde, einer Mordtat, plurimarum palmarum gladiator, Cic. – γ) der Bewerber um den Siegespreis, subit tertia palma Diores, Verg. Aen. 5, 339; u. so Sil. 16, 503. – δ) der zu Besiegende, od. der, mit dem man um den Sieg streitet, Sil. 4, 392. – III) der Schoß, Zweig, Scriptt. r. r., Caes. u. Plin.: palma stipitis, Liv.: palmae arborum eminentium, Curt. – IV) die Frucht eines Baumes in Ägypten, ähnlich der Balsamfrucht, Plin. 12, 103. – V) ein Baum in Afrika, zu Salben verarbeitet, Plin. 12, 134: auch ein Strauch im Meere, Plin. 13, 138. – VI) = parma, der Schild, Tibull. 1, 9, 82 zw. (Bährens parma). – VII) eine eingebrannte Figur (viell. einer Dattel od. flachen Hand ähnlich), Veget. mul. 5, 40, 3.

    lateinisch-deutsches > palma

  • 11 verro

    verro, versum, ere (altlat. vorro, wohl zu griech. ερρω, sich fortschleppen, ahd. wërran = nhd. ver-wirren), schleifen, am Boden schleppen, I) im allg.: A) eig.: a) übh.: versā pulvis inscribitur hastā, Verg.: caesariem per aequora, Ov.: canitiem suam concreto in sanguine, Ov. – b) von Elementen, wie v. den Winden, induperatorem classis super aequora, Lucr.: maria et terras ferre secum et v. per auras, Verg. – vom Meere, v. ex imo arenas, emporschleifen, -wühlen, Ov. – B) meton., etwas gleichs. beschleifen, beschleppen, a) v. Leidtragenden, crinibus templa, crinibus passis aras, die Haare am Boden des T., auf dem A. hinschleifen, Liv.: so auch aedes sacras passo capillo, Mamert. pan.: u. humum crinibus suis, Apul. – aliae alta verrunt tecta deûm, rutschen in dem T. auf den Knien, Sil. – b) v. lang Gekleideten, mit dem Gewande etwas (den Boden usw.) schleifen, es bis auf etwas (auf den Boden usw.) herabwallen lassen, verrit humum pallā, Ov.; vgl. pulvereamque trahens per summa cacumina pallam verrit humum, Ov.: auratā vestigia pallā, Stat. – u.v. Gewande usw. selbst, bis auf etwas herabwallen, cuius vestigia (Füße) verrit amictus, Claud.: undosi verrebant brachia crines, Claud. – c) übh. v. leb. Wesen und personif. Ggstdn., die über eine Fläche schwimmend, laufend, schiffend usw. hinstreifen, hinstreichen, eine Fläche usw. bestreifen, bestreichen, α) v. Tieren, aequora caudis, v. Delphinen, Verg.: summae caudā (Schweif des Löwen) verruntur arenae, Ov. – β) v. Winden, durchstreichen, maria, terras, nubila caeli, Lucr.: aequora, Lucr.: (aquilo) simul arva fugā, simul aequora verrens, Verg. – γ) v. Schiffahrern, placide mare, Enn.: remis vada livida, Verg.: abiegnis aequora palmis, Catull. – δ) v. Fischern, v. retibus aequor, beschleppen mit Netzen, mit Schlepp-, Zugnetzen (vgl. verriculum, everriculum) fischen, Sil. 14, 263. – ε) vom Saitenspieler, duplici genialia nablia palmā, überfahren, rühren, spielen, Ov. art. am. 3, 327 sq. – II) prägn.: A) mit dem Besen usw. wegschleifen = weg-, zusammenscharren, -fegen, a) übh.: argentum (Silbergeschirr) inter reliqua purgamenta scopis coepit verrere, Petron. 34, 3 zw. (Bücheler everrere). – u. scherzh., quidquid ponitur (auf die Tafel aufgesetzt wird) hinc et inde verris, kehrst, scharrst zusammen (in die Serviette, um es mitzunehmen), Mart. 2, 37, 1: u.v. Verres, futurum ut omnia verreret, Cic. b. Quint. 6, 3, 55. – b) auf der Tenne, nigras pro farre favillas, Ov.: quidquid de Libycis verritur areis, Hor. – B) mit dem Besen usw. rein kehren, fegen, aedes, Plaut.: vias, Suet.: pavimentum, Iuven.: pavimenta, Hieron. – absol., qui tergunt, qui verrunt, Cic. – / Das Perf. act. lautete nach Serv. Verg. Aen. 1, 59 versī, nach Charis. 246, 9. Prisc. 10, 42 verrī (so wenigstens in den Kompositis von verro), nach Macr. de diff. c. 23, 8 war es ungebräuchlich.

    lateinisch-deutsches > verro

  • 12 palma

    palma, ae, f. (griech. παλάμη, ahd. folma, Hand), I) die flache Hand, 1) eig., Cic. u.a. – 2) meton.: a) die ganze Hand, palmis passis, Caes.: palmarum intentus (Plur.), Cic. – u. wieder meton. = der Backenstreich, Lact. 4, 18, 13. Vulg. Matth. 26, 27. Commodian. apol. 351 u.a. Eccl. (s. Rönsch Itala p. 319). – b) der Gänsefuß, Plin. 10, 52. – c) der unterste breitere Teil des Ruders, die Schaufel, Catull., Vitr. u.a. – II) die Palme, der Palmbaum (Phoenix dactylifera, L.), 1) eig., Verg. georg. 2, 67. Plin. 13, 26 sqq.: arbor palmae, Suet. Aug. 94, 11: palmae arbores, Itin. Alex. 20 (51): rami palmarum, Palmzweige, Vulg. 1. Mach. 13, 51 u.a. Eccl. – 2) meton.: a) die Palmfrucht, die Dattel, Ov., Plin. u. Pers. – b) der Palmzweig, kollektiv die Palmzweige, die in die Weinfässer gehängt wurden, um den Wein angenehmer zu machen, Cato: als Besen gebraucht, Hor. u. Mart. – insbes. als Siegeszeichen, Liv.: dah. meton.: α) der Preis, um den man kämpft, die Siegespalme, der Siegespreis, der höchste Ehrenpreis, palmam dare, accipere, Cic.: Pythias et Olympiacas palmas quadrigis adipisci, Solin.: cum septimo spatio palmae appropinquat (agitator), Sen.: alqm mercede palmarum fraudare, Suet. – bildl., der Preis, Vorzug, palmam ferre, Cic.: palmam in aliam partem possidēre, Plaut.: huic equidem consilio palmam do, Ter.: facile
    ————
    palmam habes, Plaut. – od. der Ruhm, egregiam istam palmam belli Punici patrati petis, Liv.: ut vos de P. Africano palmam peteretis, Liv. – β) der Sieg, palma Olympiaca, Verg.: bellorum palmae laureaeque, Iustin.: alci hanc palmam reservare, Cic.: ea nobis ingens palmae contentio, Wettstreit um den Sieg, Quint. – v. einem Morde, einer Mordtat, plurimarum palmarum gladiator, Cic. – γ) der Bewerber um den Siegespreis, subit tertia palma Diores, Verg. Aen. 5, 339; u. so Sil. 16, 503. – δ) der zu Besiegende, od. der, mit dem man um den Sieg streitet, Sil. 4, 392. – III) der Schoß, Zweig, Scriptt. r. r., Caes. u. Plin.: palma stipitis, Liv.: palmae arborum eminentium, Curt. – IV) die Frucht eines Baumes in Ägypten, ähnlich der Balsamfrucht, Plin. 12, 103. – V) ein Baum in Afrika, zu Salben verarbeitet, Plin. 12, 134: auch ein Strauch im Meere, Plin. 13, 138. – VI) = parma, der Schild, Tibull. 1, 9, 82 zw. (Bährens parma). – VII) eine eingebrannte Figur (viell. einer Dattel od. flachen Hand ähnlich), Veget. mul. 5, 40, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > palma

  • 13 verro

    verro, versum, ere (altlat. vorro, wohl zu griech. ερρω, sich fortschleppen, ahd. wërran = nhd. ver- wirren), schleifen, am Boden schleppen, I) im allg.: A) eig.: a) übh.: versā pulvis inscribitur hastā, Verg.: caesariem per aequora, Ov.: canitiem suam concreto in sanguine, Ov. – b) von Elementen, wie v. den Winden, induperatorem classis super aequora, Lucr.: maria et terras ferre secum et v. per auras, Verg. – vom Meere, v. ex imo arenas, emporschleifen, -wühlen, Ov. – B) meton., etwas gleichs. beschleifen, beschleppen, a) v. Leidtragenden, crinibus templa, crinibus passis aras, die Haare am Boden des T., auf dem A. hinschleifen, Liv.: so auch aedes sacras passo capillo, Mamert. pan.: u. humum crinibus suis, Apul. – aliae alta verrunt tecta deûm, rutschen in dem T. auf den Knien, Sil. – b) v. lang Gekleideten, mit dem Gewande etwas (den Boden usw.) schleifen, es bis auf etwas (auf den Boden usw.) herabwallen lassen, verrit humum pallā, Ov.; vgl. pulvereamque trahens per summa cacumina pallam verrit humum, Ov.: auratā vestigia pallā, Stat. – u.v. Gewande usw. selbst, bis auf etwas herabwallen, cuius vestigia (Füße) verrit amictus, Claud.: undosi verrebant brachia crines, Claud. – c) übh. v. leb. Wesen und personif. Ggstdn., die über eine Fläche schwimmend, laufend, schiffend usw. hinstreifen, hinstreichen, eine
    ————
    Fläche usw. bestreifen, bestreichen, α) v. Tieren, aequora caudis, v. Delphinen, Verg.: summae caudā (Schweif des Löwen) verruntur arenae, Ov. – β) v. Winden, durchstreichen, maria, terras, nubila caeli, Lucr.: aequora, Lucr.: (aquilo) simul arva fugā, simul aequora verrens, Verg. – γ) v. Schiffahrern, placide mare, Enn.: remis vada livida, Verg.: abiegnis aequora palmis, Catull. – δ) v. Fischern, v. retibus aequor, beschleppen mit Netzen, mit Schlepp-, Zugnetzen (vgl. verriculum, everriculum) fischen, Sil. 14, 263. – ε) vom Saitenspieler, duplici genialia nablia palmā, überfahren, rühren, spielen, Ov. art. am. 3, 327 sq. – II) prägn.: A) mit dem Besen usw. wegschleifen = weg-, zusammenscharren, -fegen, a) übh.: argentum (Silbergeschirr) inter reliqua purgamenta scopis coepit verrere, Petron. 34, 3 zw. (Bücheler everrere). – u. scherzh., quidquid ponitur (auf die Tafel aufgesetzt wird) hinc et inde verris, kehrst, scharrst zusammen (in die Serviette, um es mitzunehmen), Mart. 2, 37, 1: u.v. Verres, futurum ut omnia verreret, Cic. b. Quint. 6, 3, 55. – b) auf der Tenne, nigras pro farre favillas, Ov.: quidquid de Libycis verritur areis, Hor. – B) mit dem Besen usw. rein kehren, fegen, aedes, Plaut.: vias, Suet.: pavimentum, Iuven.: pavimenta, Hieron. – absol., qui tergunt, qui verrunt, Cic. – Das Perf. act. lautete nach Serv. Verg. Aen. 1, 59 versī, nach Charis. 246, 9. Prisc. 10, 42
    ————
    verrī (so wenigstens in den Kompositis von verro), nach Macr. de diff. c. 23, 8 war es ungebräuchlich.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > verro

См. также в других словарях:

  • Latin grammar — The grammar of Latin, like that of other ancient Indo European languages, is highly inflected, which allows for a large degree of flexibility when choosing word order. In Latin there are five declensions of nouns and four conjugations of verbs.… …   Wikipedia

  • LEVANTES et CUBANTES — in Statuto de Decimis Saladin. apud Rigordum A. C 1188. Gallis Levians et couchans? dicuntur, qui alias Mansionarii, s. Manentes, in dominorum praediis sedem fixêre, iis obnoxii oppositi Albanis, de quibus supra. At Levari supra Chrorum, dicitur… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRAGEMA — Graece τράγημα, nomen comprehendens, iuxta Hierophilum, l. πῶς ὀφείλει διατᾶςθαι ἄνθρωπος εν ἑκάςτῳ μηνὶ, amygdalas, pistacia, nuces minutas, palmulas sive dactylos siccos, et quae ex his conficiuntur, coptas. Apud Myrepsum Α᾿ντίδοτος διὰ… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»